Ajo nuk flinte. Qëndronte ashtu e shtrirë në shtratin e lënë pas dore, me sytë e mbyllur në një gjendje letargjie, pa kohë të caktuar, pa menduar nëse ishte ditë apo natë, se në cilën ditë të javës ishte dhe në cilin cep të botës gjendej. Disi jashtë kohe e hapësire. Në sytë e saj të mbyllur, si brenda një sfere, shfaqej në heshtje një botë amorfe, pa formë, një botë hijesh, me pirgje të ngritura, një lloj mjegulle që shkonte gjithnjë. Ishte një pamje që nuk e shqetësonte, që nuk i krijonte ankthe, madje brenda saj e ndjente veten pa peshë, të lëshuar, sikur një lloj ere ta ngrinte lehtë e ta merrte nga ai vend si një flutur të hallakatur për ta çuar në vende të tjera por gjithnjë në peizazhe të turbullta, të paqarta, pa ditur se ku shkonte dhe ç’kërkonte. E megjithatë e dinte se i ishte dorëzuar fatit paqësisht, një fat që me sa dukej e kishte krijuar vetë, që e kishte dashur kështu, që e kishte ditur, ku s’kishin gisht të tjerët por ishte vetëm ajo që tashmë qëndronte shtrirë në dihatjen e saj dhe ku ndjehej e zbrazur, e braktisur nga njerëzit dhe gjithçka. Tashmë as pemët në kulmin e bulëzimit të tyre, as perëndimet e zjarrta e hëna e plotë, asgjë nuk e zgjonte kureshtjen e saj. E bukura e kishte humbur vlerën e vet. Kishte kohë që e kishte humbur nocionin e saj, dehjen e qenies. Gjithçka ishte zbehur dhe i kishin humbur shkëlqimet e dikurshme, drita e ditës ishte bërë mat, ajo e dhomës ishte bërë e ftohtë dhe metalike dhe okra e diellit dukej se kishte humbur përgjithnjë. Harronte shpesh se ishte në shtrat prej orësh të tëra sikur të shihte vetveten përballë, sikur të ishte dyzuar dhe të shikonte tjetrën, të mendonte për të, ti fliste pa zë, në një dialog të heshtur që vetëm ajo e dëgjonte. E lëshuar me një shikim trishti e të humbur dhe tjetra me një fytyrë të rreptë e vigjilente për ta gjykuar. Mendonte se përse kishte ndodhur gjithë kjo, sikur shpirti i tjetrës të jetonte orët e saj të fundit. E habitshme! Ku vallë ishte pafajësia e adoleshencës, sytë e pafajësisë? Kujtoi veten e saj në moshën dhjetë vjeçare, me flokët e lëshuara dhe ndonjëherë gërshet kur e shikonte botën me sytë e habisë, kur shihte tek të tjerët e përreth veç të mirën e të bukurën dhe kur nuk i njihte ende dimensionet e dhimbjes apo të keqes.
Kishte kohë, muaj, madje vite që ndodhte e njëjta gjendje. Me kalimin e stinëve, viteve, zilja e telefonit binte gjithnjë e më rrallë. I kishte ikur botës, i ishte shkarë fshehurazi dhe pastaj bota e kishte harruar, duke mos u kujtuar, duke mos e kërkuar më. Tutje në mur, vetëm lëvizja e pendulit i kujtonte kohën, kohën që shkonte dhe nuk kthehej më. Madje nganjëherë i bëhej se akrepat vërtiteshin me një shpejtësi të llahtarshme çka e trondiste dhe e kthente në realitet. Një kohë që nuk e kapte dot, një kohë relative. Donte të rrinte shtrirë në atë botë të heshtur pa zhurma, me trupa amorfe, pa ndjerë etjen dhe urinë. Vetëm kur ngrihej e kuptonte se duhej të hante duke ndjerë zbrazëtinë e barkut pas asaj të shpirtit. Madje dhe shija në vetvete i kishte humbur.
Kur u çua pasdite ndjeu vapë dhe e hodhi robdëshambrin mbi divan. Kishte një lloj afshi që i pushtonte trupin. Ballë pasqyrës vështroi vetveten ashtu të shpërfytyruar me ata gjinj të varur e të dhjamur, barkun e fryrë duke kundruar përballë gjithnjë tjetrën, sozinë e saj, sytë disi pa dritë, atë vajzë që dikur, shumë vite më parë kishte aq shumë plot hire. Hoqi sutjenat që e bezdisnin dhe gjinjtë i ranë. E megjithatë vështrimi i saj ishte i njëjtë, pa asnjë lloj reaksioni. Thjesht një nënqeshje duke përçmuar pamjen e tjetrës. Po, ishte dikush tjetër me atë gjendje të shkatërruar sikur mbi trupin e saj të kishte kaluar furtuna… Ai trup që dikur djemtë e burrat përgjëroheshin. Papritur i vinin imazhe dhe skena të jetës së saj intime, me trupin e kolmë që dehej, me ekstazën e një trupi tjetër që ngjishej pas saj, ku secili prej burrave që kishte njohur e prekte në mënyrën e tij, me fjalët e tij ose heshturazi në një furi tërbimi. Por gjithçka e tillë tashmë i zhdukej shpejt, tretej si një shkumë valësh, zhdukej dhe tërhiqej për ti riardhur më vonë, thjesht për ta ngushëlluar për kohën dhe jetën e saj.
Ishte zbrazëtia e një gruaje, e njeriut të lënë buzë rrugës me sytë e saj të vrarë dhe ja pse e vetmja kënaqësi ishte të qëndronte në shtrat, të mbyllte sytë dhe të përhumbej në atë zbrazëti e botë amorfe ku jeta ende lëvizte edhe pse gjithçka ishte mjegull dhe brymë. Papritur hapi sytë. Nuk ishte ngrysur akoma. Tutje dritares drita zbehej gjithnjë e më shumë. Kishte parë Fredin si në ëndërr. Përse vallë iu shfaq tani. Çfarë i kërkonte? Ishte ai që ishte afruar apo thjesht një përfytyrim i saj? Ajo kishte njohur shumë burra. Përse Fredi dhe jo dikush tjetër? Fredi kishte qenë i dashuri i dytë i saj pas një flirti gjimnazi. Një aventurë që zgjati dy vjet, një dashuri e fortë e pasionante, e pastër, romantike. Fredi ishte inxhinjer. Ishte një njeri i paqtë që e donte profesionin e tij. I gatshëm dhe fjalëmbël gjithnjë.
“Përse vallë mu shfaq tani?” – mendoi ajo përsëri dhe iu afrua dritares. Tutje në rrugë kalimtarët nxitonin. Poshtë, pranë oborrit të pallatit, në një kopshtie tiranase, hurmat e kuqe shndrisnin ende nën dritën e neonit. Një tablo e errët me ato rrathë të vegjël e të kuq, që shkëlqenin si në një pikturë kubiste. U largua dhe erdhi rrotull dhomës duke ndaluar para dy fotografive të saj të rinisë, dy foto të krenarisë së saj femërore. Nganjëherë nuk donte t’i shihte, ndoshta pse i kujtonin kontrastin e madh me gjendjen e saj reale. Megjithatë qëndroi gjatë përballë tyre, përhumbur, sikur sytë e asaj fotografie ta ftonin për tu kthyer pas, në rininë e saj, në atë botë të bukur pasionante e gazmore, gjithnjë duke rendur për të shijuar jetën dhe botën.
Imazhi i Fredit iu shfaq sërish. Dhe përsëri e njëjta pyetje: pse vallë po i shfaqej tani me ngulm? Cila ndjesi e bënte që ai portret i harruar ti zgjohej. Vallë pse imazhet e të dashurve të tjerë aventurierë, narcisë, naivë e mediokër, apo të lehtë tashmë e zhgënjenin dhe nuk donte ti shihte më? Dhe pastaj pyeste përsëri: Përse vallë u ndava me të? Papritur kujtoi atë mbrëmje kur kishin lënë të takoheshin dhe ai s’kishte ardhur. E kishin lënë të shkonin në teatër. Dhe atëherë kishte gjetur në hyrje të teatrit një nga djemtë e universitetit dhe kishte shkuar me të. Të nesërmen ishte Fredi që i ishte shfaqur për ti thënë se e kishte patur të pamundur të largohej atë mbrëmje nga uzina si pasojë e një avarie. Por për të dashuria ishte mbi të gjitha avaritë apo problemet e jetës.
Qeshi me vete duke kujtuar tekat e saj, ecjen krenare, vështrimet e djemve që e ndiqnin gjithnjë kur dilte në bulevard. E dinte që kishte trup të bukur. Mund të zgjidhte kë të donte por ajo kishte zgjedhur Fredin, e megjithatë, që atë natë, një e ndjesi e çuditshme u ngjiz tek ajo. Vallë mos kishte gabuar që ishte lidhur me të? Madje habitej se si Fredi nuk e kishte kuptuar se kishte të drejtë të irritohej që e kishte lënë vetëm. Si vallë ishte e mundur, si? Pas kësaj ngjarje entusiazmi i tyre ra dhe nisën ta shikonin njëri-tjetrin disi me dyshim, pyesnin vetveten nëse vërtet e donin njëri-tjetrin apo jo? Kur mendonte kështu, e lodhur për të gjetur një përgjigje të saktë më në fund ajo thoshte: “Do ta mendoj nesër!”… Kishte shpresë se gjithnjë, nesër, do të ishte më e kthjellët për të marrë një vendim. Tashmë nuk shkonte si më parë në shtëpinë e tij gjersa më në fund, një ditë, Fredi e pa me një tjetër në periferi të qytetit. U fsheh menjëherë se nuk donte ta shikonin. Ata qeshnin me njëri-tjetrin, shtyheshin, kishte një lloj përkëdhelje mes tyre. Dukej që flirtonin. Si duket ishte një fillim dashurie. Ndoshta…
Rrugët e tyre të jetës po ndaheshin. Me dhimbje në vetvete Fredi tashmë iu përkushtua punës akoma më shumë. Donte të harronte. Disa muaj më vonë e pa me dikë tjetër në krahë dhe vetëm u përshëndetën lehtas. E megjithatë ishte e çuditshme: ai vazhdonte ta donte në mënyrën e tij të heshtur, të butë, romantike dhe të ndrojtur. Shpesh i thoshte vetes se përse duhej të mendonte ende për të. Por në fakt ai kujtonte ditët e lumtura të dashurisë. E megjithatë, kur shiheshin nga larg, shikimi i tyre ishte i paqtë, aspak qortues apo inatçor e zemërues. Jo, ishte koha që qëndronte pezull sa për t’u kujtuar një çast orët e ëmbla të dashurisë. Midis tyre kishte mbetur mirësia.
E megjithatë, jeta e saj shkonte vrullshëm. Një lumë i rrëmbyer dhe plot shkumë. Tashmë Fredi kishte shkuar jashtë Tiranës në një kompleks industrial që sapo ishte ngritur ndërsa ajo jetonte jetën e bulevardeve. Një martesë që vazhdoi gjatë dy vjetëve. Mosmarrëveshje, zënka, ndarje, një fëmijë i dështuar. E megjithatë ajo kapej fort pas jetës, nuk e lëshonte atë, donte ta gëzonte. E atëherë riniste një tjetër njohje, një tjetër flirt, seks dhe dehje. Në plazh ishte gjithnjë një figurë joshëse me trupin e saj të bukur dhe gjinjtë e bëshëm. Një fytyrë e këndshme me ato buzë të pulpta. Gjithnjë e buzëqeshur por kjo ishte vetëm në dukje. Brenda mureve të shtëpisë, në vetmi, ishte dikush tjetër, me një shpirt të thyer pasi ende nuk po gjente vetveten, ende s’po gjente dikë për të krijuar familjen e saj. Ishte e dëshiruar. Tashmë dhe meshkujt filloi ti shikonte me dyshim edhe pse dëshira ishte të shijonte gjithçka. Shpesh pyeste veten: “Përse më foli ashtu? Ç’donte të thoshte?…” Telefoni binte, një mik i ri e thërriste dhe ajo shkonte. “Ku shkon kështu tani vonë?” – i thoshte nëna. Dhe ajo e gënjente. Historia përsëritej… Ecte rrugës me hapin e saj të vendosur dhe trupin e drejtë. Seksi e tundonte gjithnjë. Si të ishte një i dehur që nuk mund ti shpëtonte dehjes, përhumbjes, ekstazës së trupit.
Tashmë punonte në Bibliotekën Kombëtare. Romanet e dashurisë ishin të preferuarat e saj. Dhe shpresonte të dashuronte si dikur, të gjente dikë të ngjashëm me Fredin, të pastër, të thjeshtë, plot mirësi. Ku vallë ishte tani? Por e nesërmja gjithnjë e merrte në rrjedhën e zakonshme. Sa here kishte një problem që duhej ta zgjidhte dhe ti jepte rrugë ajo e linte duke justifikuar veten: Më mirë ta mendoj nesër! Dhe gjithçka shtyhej, lihej për s’dihet kur. Trupi i saj nisi të kërrusej disi. Lodhej shpejt dhe seksi nuk ishte më ai i pari, i zjarrtë, diçka prej deliri e ngjizme. Ishte një seks i zakonshëm, monoton, aspak mbresëlënës, madje me njerëz që kishin emër në shoqëri, profesorë, studjues, për me tepër të martuar. Tek askush nuk shihte më dëshirën se do ta donte për grua dhe të kalonin gjithë jetën bashkë. I dukej ëndërr. Gjithçka mbetej flirt i çastit, një endje dhe kjo tashmë kishte filluar ta lodhte, madje ti shikonte meshkujt ndryshe. Përse vallë i silleshin ende rrotull? Pse e shikonin të vetmuar? Vallë ishte ende e pëlqyeshme? Jo, nuk besonte.
Pas vdekjes së babait, dy vjet më vonë i vdiq e ëma. Mbeti vetëm, fillikat. Në fillim mblidhte një grup shoqesh të kalonin mbrëmje sëbashku, të pinin verë. Tregonin historira dhe gjithnjë histori flirtesh. Ai dhe ajo… Dalëngadalë dhe këto grumbullime femrash filluan ta lodhin pasi flitej për të njëjtat gjëra, të njëjtat histori. Ato ishin më të reja dhe e gëzonin jetën e tyre ndërkohë që ajo shëndoshej, barku i fryhej më shumë dhe gjinjtë vazhdonin ti vareshin sado që i mbante fort ma ca sutjena të forta. Tashmë as në plazh nuk shkonte më. Nuk donte që ata që dikur e kishin parë me aq ëndje e dëshirë, ta shikonin tashmë në një gjendje tjetër, madje me një pamje habie, si diçka që tani kishte perënduar. Ishte një makth më vete humbja e freskisë, bukurisë, sado që përpiqej të bënte makiazh deri sa më në fund hoqi dorë dhe nga parfumet, rimelet, makiazhet dhe së fundi boja e flokëve. Gjithçka kozmetike që kishte në shtëpi e flaku.
Që atëherë filloi mbyllja e saj, depresioni. Çohej në mëngjes, shkonte në bibliotekë dhe gjithnjë e më shpesh bëhej nervoze. Pasdite kthehej duke u mbyllur në shtëpi përballë televizorit me dëshirën të harrohej diku tjetër, larg kronikës së zezë që e irritonte vazhdimisht. Kur kishte ndonjë shishe verë harrohej me shijen e alkoolit çka i krijonte diçka të veçantë, të lehtë, ajrore ku nuk mendonte më për hallet e saj dhe botën që e rrethonte, ku gjërat ishin më të thjeshta dhe më të kapshme. Dhe ashtu e zinte gjumi në divan. Vetëm në mesnatë ngrihej të shtrihej në shtratin e saj.
Kohët e fundit gjithnjë e më shumë mendonte për veten. Kujtonte rininë e saj dhe shihej në pasqyrë. Një mbrëmje, në gjysmë-errësirë, vetja i ngjau si një lloj anije në mbytje e sipër. Gati u tmerrua dhe nisi ta shohë atë hije gjatë për të zbuluar se ç’ishte vallë ai imazh që i ngjante me një anije që binte ngadalë, thellë, në humbëtirat e detit, gjersa bëhej një errësirë e plotë. Dhe atëherë asgjë nuk dëgjohej më, veç një zhurmë që vinte nga larg. E kështu i shfaqeshin ato figura mashkullore, të vagta që dilnin nga anija dhe ngriheshin pa fjalë si në një tablo të Breughel. Dashnorë flirtesh që s’kishin lënë asnjë gjurmë në jetën e saj. Madje as në trupin e saj. Të gjitha spazmat e trupit, orgazmat, pëshërimat apo klithmat e çastit ishin shuar, sikur të mos kikshin ekzistuar ndonjëherë. Tashmë nuk ndjente asnjë dorë ta përkëdhelte, asnjë trup të ngjizej me trupin e saj, asnjë kokë ti rëndonte e të flinte mbi gjoksin e saj çka e ëndërronte. Të gjitha ishin shuar, si kjo anije e jetës së saj që mbytej e zhdukej drejt thellësive të errta. Ç’vlerë kishte tashmë jeta në këtë monotoni me melankoli ë pafund?
Që kur kishte dalë në pension para disa muajsh jeta i ishte bërë e pakuptimtë, diçka boshe dhe e zbrazët. Sa herë e kaplonte dëshpërimi, merrte një valium dhe shtrihej. Vetëm gjumi ia qetësonte shpirtin, gjersa të nesërmen ngrihej me kokë të rëndë. Një nga ato ditë tek shikonte një reportazh në televizion mbi shkatërrimin e një kompleksi industrial menjëherë iu kujtua Fredi. Ai kishte punuar pikërisht atje gjatë një dhjetvjeçari e pastaj ishte kthyer në Tiranë. Pas kësaj ishte martuar me një inxhinjere që e kishte njohur atje. Vallë ishte i lumtur? Një ditë ishin kryqëzuar në rrugë rastësisht. Ata të dy qeshnin dhe dukej që ishin të lumtur. Sytë e saj dhe të Fredit u vështruan në heshtje, ashtu të habitur me njëri-tjetrin por të buzëqeshur, sy mirësie, si gjithnjë. A ishte ende në Tiranë apo ia kishte mbathur dhe ai në Itali apo Gjermani si mijra të tjerë?
Tashmë dhe Tirana kishte ndryshuar shumë. Kryeqyteti ishte zgjeruar në mënyrë të hatashme dhe ndërtimet po zaptonin fushat përreth madje po i ngjiteshin dhe malit të Dajtit. Fytyra të panjohura, aq sa nganjëherë i ngjante se ishte në një qytet tjetër. Sidoqoftë një ditë kërkoi në numratorin e telefonit. Një ndjesi e çuditshme e kishte kapur. Ishte kureshtare, madje kishte dëshirë ta takonte pa ditur pse. E çdo ti thoshte? Ai tashmë kishte jetën e tij. Vallë pse nga gjithë fytyrat mashkullore që kishte njohur, ajo fytyrë i kishte mbetur gjithnjë e paqtë, e paprekur, me një mirësi që spikaste që në vështrimin e tij? Para disa vitesh e kishte pikasur sërish në trotuar. Ishte vetëm dhe ai. Nxitonte. Përsëri e njëjta buzëqeshje. Madje donte ti fliste. Kur ai kaloi, ajo ktheu kokën duke qortuar veten se përse nuk ndaloi. Thjesht ta pyeste. Ishte kureshtare për jetën e tij. Nuk e kuptoi pse nuk ndaloi.
Më së fundi numrin e telefonit e gjeti. Mesa dukej duhej të ishte në Tiranë. Të paktën ti dëgjonte zërin. Kishte mall të fliste me të apo thjesht të pinte një kafe. Po, donte ta dinte nëse ishte i lumtur. Donte të paktën ai të ishte i tillë. Hezitoi një çast dhe pastaj i ra telefonit. Shpresoi të dëgjonte zërin e tij por u dëgjua zëri i të shoqes.
– Mirëmbrëma! Doja të flisja pak me Fredin.
– Çfarë? – tha gruaja dhe hezitoi një çast duke heshtur disi gjatë.
– Jam një mike e vjetër e tij! – i tha ajo.
– Më falni, por Fredi ka një vit që ka vdekur.
– Ashtu?…
Zëri iu drodh. Nuk e priste këtë lajm.
– Sa keq!… Tani nuk arrijmë as të marrim vesh kur ikin të njohurit tanë… Ngushëllime.
– Po ju mund të vini: – shtoi gruaja, duke menduar se ajo do donte të vinte në shtëpi për ngushëllim.
Ajo hezitoi një çast duke shtuar pas pak:
– Po, do doja por nuk e di ku banoni tani?
Ajo i dha adresën dhe i tha se e priste të shtunën pasdite.
U ul menjëherë në divan duke vështruar nga dritarja. Ishte një shikim i zbrazët dhe një trisht i madh e pushtoi. “Jeta”, pëshpëriti me vete. I erdhi keq që Fredi kishte vdekur sikur ti kishte humbur një i afërt i familjes. Iu duk e çuditshme kjo ndjesi pasi kishin kaluar më shumë se tri dekada. Njerëzit harrohen, madje dhe për pak vite. Nuk kanë kujtesë. Gjithë ato ditë kishte jetuar me kujtimet e tyre të përbashkëta, me të qeshurën e tij, vështrimin e pastër, brishtësinë.
Të shtunën pasdite ajo trokiti në portën e saj. Ishte vetëm dhe e priste. Hyri në dhomë dhe shkëmbyen fjalët e rastit.
– Fredin e kam njohur kur isha në vitin e fundit si studente. Ai ishte inxhinjer dhe ne bëmë praktikën në uzinën e tij. Ishte njeri i mrekullueshëm dhe gazmor. Unë kam punuar njëzet vjet në Bibliotekën Kombëtare dhe kam pak kohë që kam dalë në pension. Fredi lexonte shumë. Më mahniste e kulturën e tij.
– Po, ashtu është, i pëlqenin librat, veçanërisht për artet, pikturën, muzikën. Vinte i lodhur nga puna por leximi e shlodhte… Po ju ku banoni?
– Në pallatet e unazës afër trenit.
– Sa fëmijë keni?
– Ah, jo, unë s’kam fëmijë. E kam humbur fëmijën e parë kur isha e re. Pastaj fati e solli të jetoj me prindërit.
– Ne kemi dy fëmijë të martuar tashmë. Presim fëmijën e tyre të parë. Mjerisht Fredi nuk jetoi që ta gëzonte
– Ku është varrosur?
Gruaja shtangu pas asaj pyetje dhe diçka mërmëriti nëpër dhëmbë.
– Jo nuk ka varr! – tha ajo në trisht, sikur të ishte fajtore për këtë. – Donte të digjej… Ai vuajti nga kanceri. Kur shkonim në Jonufër, kishte një gji të vogël fill pas Ujit të Ftohtë. Ai vend i pëlqente. Aty donte të prehej. Po si mund të varrosej atje?!… Atëherë kërkoi të digjej dhe hirin ta hidhnim në ujin e atij gjiri.
– Sa e dhimbshme!
– Në fillim nuk pranoja ta bëja këtë. Si mund të pranoja të digjej burrin im të dashur. Më dukej si një sakrilegj i madh, sikur do të vdiste për së dyti. Mjaft kishte vuajtur. Por im bir ngulmoi: «Kjo është dëshira e babait dhe duhet t’ia plotësojmë!»… Dhe ashtu bëmë.
Gruaja heshti dhe lëshoi një psherëtimë të gjatë.
– I paharruar kujtimi i Fredit, – tha ajo dhe la mbi tabaka tasin e kafesë.
Pastaj vështroi përreth asaj dhome duke e imagjinuar të gjallë midis atyre rafteve plot libra. Ja fotografia e tij e dasmës. Dukeshin të lumtur. Pas pak ndjeu ti merrej fryma dhe u ngrit.
– Ju ardhshim për të mira e në gëzime!
Dhe ajo e shoqëroi tek dera.
Kur doli në rrugë mori frymë tellë. Ndjeu zemrën ti rrihte me shpejtësi. Iu shfaq Fredi përsëri dhe ajo ditë tek stacioni i trenit kur ishin takuar për herë të fundit. Ai i kërkonte qetësisht që të mos nxitohej, sepse njohja me tjetrin ishte kalimtare dhe e rastit. Por ajo kishte tundur kokën në mënyrë lajkatare. Kishte hedhur flokët pas dhe i kishte thënë: «Ika unë!»…
Ai e kishte ndjekur me sy tek takoi më tutje tjetrin gjersa hipën në tren. Shkonin në plazhin e Durrësit.
Ishin imazhe të vakëta që e grishnin, si në xhamat e bulëzuar nga avujt.
Tani po ecte rrugës me një shikim të zbrazët. Ndjeu që dikush e përshëndeti por ajo nuk iu përgjigj. Shkonte si në mjegull dhe nxitoi nëpër shkallë për të hyrë në shtëpinë e saj.
Duke ngjitur shkallët e pallatit ndeshi fqinjen e saj, Margaritën, atë grua mbi tetëdhjet vjeçare që e kishte ruajtur bukurinë e dikurshme të saj me sytë plot dritë çka pikaste menjëherë. Kishte qenë mësuese dhe ishte gjithnjë e qeshur, plot mirësi. “Ja lumturia”, mendoi përsëri, pasi sa herë shikonte atë dhe burrin e saj, Janin, aq të mirë e të sjellshëm ata i kujtonin pikërisht dashurinë. Edhe ata ishin vetëm por ishin të lumtur. Një dashuri e vjetër që i kishte mbijetuar vështirësive të jetës dhe asaj çka mund të ndodhë brenda një çifti në një jetë të gjatë. Gjithnjë e shikonin njëri-tjetrin në sy, edhe kur ishin të sëmurë e ushqenin njëri-tjetrin duke pëshpëritur fjalë të ëmbla: ”Flutura ime e bukur… ëngjëlli im!”… Mbylli derën dhe u pështet një çast pas saj. Drita e korridorit binte mbi sallon dhe ashtu në gjysmë-errësirë u lëshua në divan. Ja ku hyri në kutinë e saj, në botën e saj të mbyllur, me një riprodhim të Renuar varur mbi mur, ku do donte të kishte dikë t’i fliste, që ai t’i pëshpëriste fjalë të ëmbla dhe ta vinte në gjumë. Mendoi se midis atij çifti të vjetër ekzistonte një ndjesi një lidhje e brendëshme, e pashqitëshme: adhurimi! Të adhurosh!… E habitshme, kurrë nuk e kishte shijuar këtë ndjesi të veçantë dhe themelore në dashurinë për njeriun. ”A do të mundem vallë një ditë të adhuroj dikë? Apo koha ime mbaroi? Kushedi, mbase kam ende kohë ta gjej atë, të shijoj jetën paqësisht, botën e njeriut, natyrën, gjithçka që na rrethon, të dehem me flladin, si dikur…”
Atë javë nuk doli nga apartamenti, veç për të blerë diçka. Ditët kalonin dhe gjithnjë e më shumë i shfaqej Fredi, ditët e lumtura me të, bisedat e gjata për artin, pikturën, Modilianin që e pëlqente aq shumë. Kërkoi në albumet e fotografive që të gjente ndonjë fotografi të tij por vetëm një kishte mbetur, s’dihet si. Kishin dalë bashkë në shkallët e universitetit. Po, iu kujtua mire ai çast. Ishin të lumtur. E megjithatë imazhi i tij i ishte ngjizur në sy në mënyrë të pashlyeshme, me atë buzëqeshjen e tij të përhershme si të një fëmije. Pastaj iu shfaq ai gji i vogël i Jonufrës ku kishte shkuar një ditë vere dhe kishin qëndruar të përqafuar buzë detit, të mahnitur nga magjia e atij peizazhi detar. Papritur një dëshirë e çuditshme e kapi: të shkonte javën tjetër dhe ta shikonte atë gji. Tani ishte verë. Njerëzit shkonin nëpër plazhe dhe ditët ishin të gjata.
Ishte mëngjesi i një të djele kur u nis. Një tren i shkatërruar dhe me xhama të thyera e çoi deri në Vlorë. Pranë sediljes së saj ishte dhe një çift të rinjsh të dashuruar që qeshnin dhe flisnin me zë të lartë. Të dashuruar… Mbylli sytë dhe dëgjonte bisedat e tyre, qeshte me vete dhe kujtonte, diçka me jetën tjetër të saj. Kur mbërriti në Vlorë mori autobuzin dhe më së fundi, pasi kaloi me këmbë tunelin, pas disa minutash në këmbë arriti tek gjiu i dikurshëm poshtë rrugës automobilistike. Për çudi s’kishte njerëz. Zbriti shkëmbinjtë dhe më së fundi shkeli në rërën e pakët të atij gjiri. U ul mbi një shkëmb dhe nisi të vështronte detin, dallgët që përplaseshin butë mbi shkëmbenjtë. E ndjente veten të paqtë. Kurrë nuk e kishte ndjerë veten kaq të paqtë sa atë çast, një çast që do të donte të zgjaste pambarimisht, në këtë kohë, dikur dhe nesër, në vazhdimësi.
Ishte prag perëndimi. Imagjinoi për një çast figurën e një të riu apo më saktë djalit të Fredit, në kundra-dritë e që hidhte mbi det hirin e tij e që një fllad i lehtë e merrte me vete dhe e shpërndante mbi ujë. Fredi… mendoi. Dhe iu shfaq vetvetja me kokën pështetur në supin e tij shumë vite më parë. Mbylli sytë përsëri. Mendoi për jetën, kohën, rininë e harxhuar kot në një endje moskokëçarëse, kapriçoze, euforike, nga e cila tashmë s’kishte mbetur asgjë. Dëfrimet ishin shuar të gjitha. Nga gjithçka kishte mbetur veç imazhi i saj, ashtu e shkatërruar dhe vetmitare. Sy ende të mbyllura. Papritur iu shfaq një figurë e turbull dhe e errët. Ishte një anije e vogël që po zhytej në fund të detit. Binte me zhurmën e zakonshme të anijeve që mbyten. Binte dhe i dukej se ajo anije po e merrte me vete dhe atë. Nuk e kishte imagjinuar se një ditë do të pikëtakohej kështu me hirin e të dashurit të saj, i cili e kishte dashur aq shumë dhe ku ajo ishte larguar duke e lënë të vetëm e pa fjalë… Anija vazhdonte të binte gjithnjë e më poshtë me një jehonë të çuditshme zërash, bisedash, pëshpërimash. Megjithatë e ndjente veten të paqtë e të habitur njëkohësisht nga ajo rënie e lehtë dhe e vazhdueshme e anijes ku drita humbiste gjithnjë gjersa gjithçka u errësua.
Një bori makine e solli në vete. U çua dhe pa diellin në horizont që po zhytej tutje në det. Ishte diçka e magjishme gjersa më pas la një vijë të kuqërremtë në të gjithë horizontin. Një fllad i këndshëm i binte në fytyrë. Ecte. Në fakt tani nuk e ndjente më veten të vrarë, të zbrazur, të pakuptimtë. Kujtimi i Fredit i kishte mbushur shpirtin me një ndjesi paqeje dhe dëshire për jetën. Po, ai e kishte dashur vërtetë. Tani s’mund të thoshte më se ketë apo atë do ta mendoj nesër. Jo, jeta vazhdonte ende para saj dhe ajo nxitoi të shkonte…